Бізнес-працэсы ў навінавых СМІ: вопыт графічнай прэзентацыі

Business Processes in News Media: the Experience of Graphic Presentation

Вырковский Андрэй Уладзіміравіч
кандыдат філалагічных навук, дацэнт кафедры тэорыі і эканомікі СМІ факультэта журналістыкі МДУ імя М.В.Ламаносава, [email protected]

Andrei V. Vyrkovsky
PhD, Associate Professor at the Chair of Media Theory and Economics , Faculty of Journalism, Lomonosov Moscow State University, [email protected]

анатацыя
Аўтар разглядае працэс вытворчасці інфармацыйнага навінавага прадукту з пункту гледжання аперацыйнага менеджменту. У артыкуле даследуюцца магчымасці графічнага аналізу для вывучэння бізнес-працэсу стварэння тэксту, праводзіцца декомпозиция адпаведных працэсаў. У артыкуле ставяцца перспектыўныя даследчыя пытанні, адказы на якія неабходныя для стварэння мадэлі бізнес-працэсу падрыхтоўкі навінавых матэрыялаў.

Ключавыя словы: аперацыйны менеджмент, графічны аналіз, декомпозиция працэсаў, даследчыя пытанні, мадэль бізнес-працэсу.

Abstract
The author considers the process of news production from the viewpoint of operations management . In the article, the capabilities of graphic analysis for researching the business process of text creation are explored and the respective processes are decomposed . Prospective research questions the answers to which are essential in creating the model for the business process of news production are raised in the article .

Key words: operations management, graphic analysis, decomposition of processes, research questions, model for the business process.

Праца карэспандэнта ў сучасных мас-медыя, арыентаваных на прадастаўленне аўдыторыі навінавай інфармацыі, хутка трансфармуецца. Прычына таму - развіццё анлайнавых формаў дастаўкі інфармацыі.
Уплыў гэтых формаў на працу рэдакцыі можа разглядацца ў двух аспектах:

• Ўплыў з «вонкавага боку». Канкурэнтнае асяроддзе, у якой жыве і працуе навінавае СМІ, становіцца ўсё больш жорсткай. Па-першае, гэта адбываецца за кошт депрофессионализации працы журналіста (практычна кожны можа паведамляць навіны неабмежаванай аўдыторыі з дапамогай інтэрнэту - калі ён ці яна пазнаюць іх першымі). Па-другое, само па сабе колькасць канкурэнтаў несувымерна ўзрасла: практычна ўсе сучасныя сродкі масавай інфармацыі маюць уласныя сайты, на якія ўвесь час выгружаецца вялікі аб'ём кантэнту, у тым ліку і арыгінальнага навінавага. Фактычна гэта азначае, што ўсе СМІ канкуруюць з усімі 1 .
• Ўплыў з «унутранага боку». Сама па сабе праца журналіста па пошуку, зборы, апрацоўцы, аналізу, інтэрпрэтацыі, прэзентацыі і верыфікацыі інфармацыі з развіццём інтэрнэту даўно і кардынальным чынам змянілася. З'яўленне платных і адкрытых баз дадзеных рэзка скарачае аб'ём і працаёмкасць даследчай працы, размешчаныя ў Сеткі інструменты для апрацоўкі дадзеных палягчаюць аналіз матэрыялаў, доступ да архіваў СМІ ў інтэрнэце дапамагае ў пошуку інфармацыі. Спіс удасканаленняў, якія палягчаюць працу журналіста і карэнным чынам яе мяняюць, можна працягваць і далей.

З нашага пункту гледжання, такое становішча спраў патрабуе, перш за ўсё, максімальна дакладнага разумення таго, якія працэсы / аперацыі вымушаны штодня выконваць супрацоўнік навіннай рэдакцыі пры падрыхтоўцы інфармацыйнага прадукту. Веданне гэтых працэсаў, у сваю чаргу, дасць магчымасць аптымізаваць працу карэспандэнта.
У дадзеным выпадку гаворка ідзе пра так званы аперацыйным / працэсныя кіраванні - вылучэння асноўных тыповых працоўных працэсаў і кіраванні кожным з іх паасобку. Адным з ключавых прынцыпаў аперацыйнага кіравання з'яўляецца так званая декомпозиция - разузбуйнення буйных працэсаў да ўсё больш дробных 2 . Гэта дае разуменне, па-першае, з чаго складаецца праца супрацоўніка (у дадзеным выпадку, карэспандэнта), і, па-другое, якія элементы ў ёй трэба змяніць для атрымання лепшага выніку.
Графічная форма прадстаўлення мадэлі працэсаў (бізнэс-працэсаў), якія праходзяць у кампаніі (у дадзеным выпадку? У рэдакцыі), з нашага пункту гледжання, з'яўляецца аптымальнай дзякуючы яе нагляднасці. Паспрабуем «разабраць» працу сучаснай навіннай рэдакцыі ў такім выглядзе.
У цэлым праца навінавага (ды і наогул любога) СМІ можа быць прадстаўлена ў такім выглядзе (Мал. 1).

Малюнак № 1. Прынцыповая схема працы рэдакцыі СМІ

Мы свядома пакідаем у баку спецыфіку камерцыйнай дзейнасці рэдакцыі: гэта прадмет спецыяльных распрацовак.
Малюнак № 1 ілюструе прынцыповую схему працы рэдакцыі СМІ. Аднак яна таксама неаднастайная: яе ўмоўна можна разбіць на тры блокі: «карэспандэнцкі», «рэдактарскі», «які выпускае». Схема бізнес-працэсаў, якія праходзяць у гэтых трох блоках ў іх узаемадзеянні, досыць складаная, аднак нядрэнна апісана (хай і з выкарыстаннем іншай тэрміналогіі) у айчынных працах 3 .

Малюнак № 2. Блокі бізнес-працэсаў рэдакцыі

Безумоўна, кожны з блокаў уключае ў сябе масу бізнес-працэсаў, розным чынам звязаных як унутры кожнага з блокаў (напрыклад, «рэдагаванне тэксту рэдактарам»? «Прагляд тэксту галоўным рэдактарам альбо замянялі яго тварам»? «Рэдагаванне тэксту літаратурным рэдактарам»; «выгрузка тэксту на сайт »?« вёрстка тэксту для друкаванай вэрсіі "), так і паміж рознымі блокамі (« на сайт тэксту рэдактару »?« пастаноўка дадатковага пытання рэдактарам »?« адказ на дадатковае пытанне рэдактара »?« пастаноўка дадатковага вопр аса рэдактарам »?« праца над тэкстам »?« на сайт тэксту рэдактару »).
Мы схільныя меркаваць, што менавіта «карэспандэнцкі» блок бізнес-працэсаў перажывае самыя маштабныя і спецыфічныя трансфармацыі ў сувязі з апісанымі ў пачатку артыкула працэсамі. «Рэдактарскія блок» працэсаў, па вялікім рахунку, выпрабаваў «касметычныя» змены, звязаныя, перш за ўсё, з асаблівасцямі працы ў рэдакцыйна-выдавецкіх сістэмах, аснова ж працы рэдактара засталася ранейшай. Працэсы «які выпускае блока», безумоўна, сур'ёзна трансфармаваліся, але, зноў-такі, змены тычацца перш за ўсё тэхнічных аспектаў працы рэдакцыі: працэдур вёрсткі, выгрузкі тэкстаў на сайт, лічбавай апрацоўкі малюнкаў і да т.п.
Таму мы засяродзіліся на «карэспандэнцкім» блоку працэсаў, якія выконваюцца непасрэдна журналістамі - у канчатковым выніку менавіта на іх працы «трымаецца» ўся рэдакцыя.
Вельмі грубае і набліжанага графічнае прадстаўленне «карэспандэнцкага» і - часткова - «рэдактарскага» блока працэсаў дадзена на малюнку № 3.

Малюнак № 3. Бізнес-працэсы ў працы карэспандэнта.

Гэта вельмі грубая схема працы карэспандэнта, прычым як навінавага, так і працуе ў аналітычных друкаваных альбо анлайнавых сродках масавай інфармацыі. Працэсамі, якія не адносяцца да працы карэспандэнта, тут з'яўляюцца «апрацоўка заяўкі рэдактарам», «апрацоўка тэксту рэдактарам» (іх мы ўключылі ў схему для разумення алгарытму працы). Сінімі стрэлкамі мы пазначылі «выхады» «другасных» бізнэс-працэсаў - тых, якія не маюць альтэрнатыўных «выхадаў». Такія працэсы не могуць скончыцца нічым, г.зн. мець «адмоўны» выхад? пошук тэмы абавязкова павінен завяршацца падрыхтоўкай заяўкі, збор інфармацыі абавязкова павінен прывесці да напісання тэксту.
Жоўтыя стрэлкі, наадварот, «выхады» «першасных» бізнэс-працэсаў? тыя, якія могуць мець альтэрнатыву. Так, працэс «апрацоўкі заяўкі рэдактарам» можа прывесці як у працэсу «збор інфармацыі» (у выпадку «станоўчага» завяршэння працэсу), так і да працэсу «пошук тэмы»? калі заяўка адвергнутая рэдактарам. Працэс «апрацоўка тэксту рэдактарам» можа трансфармавацца, як мінімум, у чатыры працэсу: "збор інфармацыі» (калі для перапрацоўкі тэксту неабходная дадатковая фактура), «напісанне тэксту» (калі перапрацоўка тэксту патрэбна, але магчымая без дадатковага збору інфармацыі), «пастаноўка дадатковага пытання рэдактарам "(і, адпаведна, далей? ў« адказ на дадатковае пытанне рэдактара »), а таксама« праца карэктара »(калі тэкст рэдактара задавальняе, і ён, унёсшы некаторыя папраўкі, гатовы аддаць яго ў далейшую працу па выпу ку). Мы не настойваем на тым, што гэты спіс поўны, у некаторых выпадках ён можа быць пашыраны: напрыклад, калі ў рэдакцыі выгрузка тэксту на сайт папярэднічае працу карэктара. Таксама ў рэдакцыі (асабліва часопіснай) можа працаваць і літаратурны рэдактар, магчымая таксама і вёрстка да пачатку працы карэктара. Тым не менш, гэта прыватнасці, якія фактычна не ўплываюць на агульны алгарытм.
Як відаць з малюнка № 3, большая частка працэсаў «карэспандэнцкага» блока з'яўляецца «другаснай», гэта значыць павінна мець «станоўчы выхад». У той жа час «рэдактарскія» працэсы, наадварот, з'яўляюцца першаснымі, гэта значыць мяркуюць альтэрнатыўныя «выхады».
Такім чынам, апісаная вышэй схема, як мы ўжо адзначалі, з'яўляецца грубай і, акрамя гэтага, можа ставіцца да любога друкаванага або анлайнаваму СМІ.
Для таго каб зразумець спецыфіку працы навіннай рэдакцыі і асаблівасці яе трансфармацыі, неабходна правесці декомпозицию асноўных працэсаў «карэспандэнцкага» блока: «пошук тэмы», «збор інфармацыі» і «напісанне тэксту».
Прынцыповым для працы па декомпозиции гэтых працэсаў з'яўляецца выяўленне і графічнае адлюстраванне колькасці, тыпу / выгляду і парадку / іерархіі выдзяляюцца больш дробных бізнес-працэсаў.
Паспрабуем схематычна адлюстраваць декомпозицию працэсу «пошук тэмы». Адразу агаворым: мы не спрабуем даць яго вычарпальнае апісанне. Для гэтага неабходна сур'ёзнае, маштабнае даследаванне, правесці якое мы плануем у бліжэйшай будучыні. Пакуль жа гэта - спроба канцэптуалізацыі таго, як працуюць навінавыя мас-медыя (гл. Мал. №4).

Малюнак № 4. Декомпозиция бізнес-працэсу «пошук тэмы»

Прыведзеная вышэй схема декомпозиции бізнес-працэсу «пошук тэмы» прадстаўлена ў спрошчаным выглядзе: мы не адзначалі шматлікія варыянты «закольцовывания» працэсаў, а таксама не вылучалі ўзаемасувязі паміж імі. Акрамя гэтага, прыведзены намі спіс працэсаў не з'яўляецца вычарпальным (менавіта таму мы пакідалі незапоўненымі апошнія элементы схемы).
Тым не менш, нават у такім выглядзе схема патрабуе некаторай расшыфроўкі.
Перш за ўсё, у схеме не толькі прыведзены бізнес-працэсы як такія, але і дадзена прыблізная класіфікацыя гэтых працэсаў ( «актыўныя спосабы пошуку»? «Пасіўныя спосабы пошуку»; «інтэрнэт-пошук»? «" Тэлефонны "пошук"? «" Асабісты "пошук"? «пошук" па інтэрнэт-пошце "»; «агрэгацыя уваходнай інфармацыі»? «агрэгацыя заданняў»).
Акрамя таго, нягледзячы на ​​тое што ў схеме мы адзначалі прыблізны парадак выканання бізнес-працэсаў ( «1 ...», «2 ...», «3 ...» і да т.п.), гэта зусім не азначае, што рэальная праца над матэрыялам пабудаваны менавіта такім чынам. Па-першае, некаторыя аперацыі могуць праводзіцца паралельна, па-другое, многія працэсы ўзаемазвязаныя (так, станоўчае завяршэнне аднаго працэсу можа азначаць прыпынак усіх астатніх). І, нарэшце, самае галоўнае: кожны матэрыял карэспандэнта унікальны, таму ідэальнай схемы бізнес-працэсаў як такой наогул не існуе, можна апісаць толькі найбольш распаўсюджаныя варыянты такіх схем. А гэта патрабуе далейшага эмпірычнага даследавання.
Варта адзначыць цікавы факт: декомпозиция любога з базавых працэсаў у рабоце журналіста ( «пошук тэмы», «збор інфармацыі», «напісанне тэксту») дае мноства дробных бізнес-працэсаў «першаснага» выгляду - яны маюць альтэрнатыўныя «выхады». Так, любы з працэсаў, накіраваных на пошук тэмы, можа быць скончаны падрыхтоўкай заяўкі, але ў той жа час ён можа быць скончаны і нічым: пасля яго завяршэння карэспандэнт пяройдзе зноў да працэсу пошуку тэмы, праўда, іншага выгляду. Але базавы працэс «пошук тэмы» другасны: ён не мае альтэрнатыўнага «выхаду», тэма ў любым выпадку павінна быць знойдзена.
З-за таго, што на дадзеным этапе нашага даследавання немагчыма стварэнне прынцыповай схемы (схем) базавых бізнэс-працэсаў працы над навіной, мы не сталі праводзіць адпаведную схематызацыі працэсаў «збор інфармацыі» і «напісанне тэксту». Аднак мы лічым, што ў дадзеным артыкуле даказалі магчымасць графічнага аналізу і пазначылі яго перспектывы пры даследаванні працэсаў, накіраваных на падрыхтоўку навінавага матэрыялу.
Вядома, пабудова прынцыповай схемы працы карэспандэнта навінавага мас-медыя патрабуе далейшага даследавання.
Улічваючы, што прынцыповым у гэтым выпадку з'яўляецца веданне колькасці, тыпу / выгляду і парадку / іерархіі бізнес-працэсаў, неабходна ў бліжэйшы час выканаць наступныя задачы (у дачыненні як друкаванай, так і онлайн-версіі СМІ):

• Скласці максімальна поўны спіс бізнес-працэсаў «карэспандэнцкага» і збольшага «рэдактарскага» блокаў у навіннай рэдакцыі.
• Вызначыць, якія «першасныя» працэсы часцей за ўсё прыводзяць да «станоўчым» выніках - гэта значыць перацякаюць у якасна новыя бізнес-працэсы.
• На падставе гэтага веды пабудаваць прынцыповую схему (схемы) работы карэспандэнта навінавага СМІ з улікам аб'ектыўнай «эфектыўнасці» таго ці іншага працэсу
• Правесці хранаметраж бізнес-працэсаў у рабоце карэспандэнтаў - вызначыць, колькі часу займае той ці іншы працэс.
• На падставе гэтага веды скарэктаваць прынцыповую схему (схемы) работы карэспандэнта навінавага СМІ з улікам «времяемкости» таго ці іншага працэсу.
• Правесці аналіз суб'ектыўных крытэраў ацэнкі «выхадаў» бізнэс-працэсаў: чаму і як рэдактар ​​або карэспандэнт прымае рашэнне аб «станоўчым» або «адмоўным» «выхадзе» бізнэс-працэсу.
• На падставе гэтага веды скарэктаваць прынцыповую схему (схемы) работы карэспандэнта навінавага СМІ з улікам спецыфікі прыняцця рашэнняў пры ацэнцы «выхаду» таго ці іншага працэсу.

Гэтыя даследчыя пытанні патрабуюць значных арганізацыйных намаганняў, але, тым не менш, мы лічым, што яны неабходныя для разумення і аптымізацыі дзейнасці навінавых рэдакцый ва ўмовах хутка змяняюцца практык працы карэспандэнтаў.

1. Гл .: Вырковский А.В. Аперацыйны менеджмент ў СМІ: актуальныя пытанні / Штогоднік 2012. Эканоміка і менеджмент СМІ / Адк. рэд. і сост. Е.Л.Вартанова. М., 2013.
2. Стэрлігава А.М., Фель А.В. Аперацыйны (вытворчы) менеджмент: Вучэб. дапаможнік. М., 2009. С. 112.
3. Гл .: Гурэвіч С.М. Газета: учора, сёння, заўтра. М., 2004.